Doprinos pokrovnih useva kontroli korova u kukuruzu kokičaru (Zea mays L. ssp. everta Sturt)

Abstract

Osnovni principi održive poljoprivrede su veća diversifikacija (združivanje useva, plodored), smanjena ili izostavljena primena pesticida, gajenje visokoprinosnih sorti otpornih na štetočine, održivo upravljanje resursima, očuvanje agroekosistema i dr. Pokrovni usevi predstavljaju posebne sisteme gajenja u kojima su glavne funkcionalne komponente kompeticija i alelopatija. Pokrovni usevi sa većom produkcijom biomase, visinom biljaka i izduživanjem korenovog sistema su najčešće kompetitivniji. Većina pokrovnih useva pripada: travama (Poaceae), leguminozama (Fabaceae) i krstašicama (Brasicaceae) koje utiču na zastupljenost korova kroz kompeticiju za svetlost, vodu, hranljive materije i putem lučenja alelopatskih eksudata. Najčešće gajeni pokrovni usevi se gaje kao ozimi. Takvi usevi pokrivaju površinu zemljišta tokom zime, popravljaju fizičke i mehaničke osobine zemljišta, vodni režim, povećavaju sadržaj hraniva, smanjuju nivo zakorovljenosti i doprinose ostvarenju većeg prinosa glavnog useva. Ogled je izveden tokom 2014. godine na oglednom polju Instituta za kukuruz u Zemun Polju. Tretmani uključeni u ispitivanje su bili: V1 – grahorica, V2 – ozimi ovas, V3 – ozimi krmni kelj, V4 – ozimi krmni grašak+ozimi ovas, V5 – mtrvi organski malč (slama), V6 – grahorica + ozimi grašak, V7 – ozimi krmni grašak, V8 – kontrola (bez pokrovnog useva). Setva pokrovnih useva je obavljana ručno, u jesen na elementarnim parcelama od 35 m2. Đubrenje je obavljeno zajedno sa osnovnom obradom zemljišta kako bi se obezbedilo 90 kg P/ha i 60 kg K/ha. Celokupna količina P i K je uneta sa đubrivom MKP (0:52:34) u jesen a potrebna količina N (urea) je uneta u proleće, zajedno sa setvom glavnog useva i to 120 kg/ha N (neleguminozni usevi, malč i kontrolna varijanta), 80 kg/ ha N (leguminozni usevi gajeni pojedinačno) i 90 kg/ha N (varijante sa smešama). Preostalih 40, odnosno 30 kg/ ha N, smatra se da je obezbeđeno azotofiksacijom. Košenje pokrovnih useva je obavljeno u maju kada su usevi bili najbujniji i njihova biomasa je nakon sušenja ostavljena na parcelama kao malč. Kokičar ZP 611k je posejan ručno u drugoj polovini maja u gustini od 65.000 biljaka/ha. Herbicidi nisu primenjeni. U junu, u fazi intenzivnog rasta glavnog useva, određen je broj vrsta, broj jedinki i sveža masa korova po m2, nakon čega je usev okopan. U jesen, nakon berbe, obračunat je prinos kokičara sa 14% vlage. U godini koja je obilovala padavinama, najmanji broj jedinki i sveža masa korova su utvrđeni na varijanti sa grahoricom kao pokrovnim usevom (17 jed./m2 i 242,3 g/m2). Najveću masu korovi su imali na V5 i V8 (694,5 g/ m2 i 524,2 g/m2), kao i na varijanti V4 (713,7 g/m2) na kojoj je ostvaren i najveći prinos kokičara (5,41 t/ha). Dobijeni prinos kukuruza kokičara bio je iznad 5 t/ha na varijantama V3 (5,26 t/ha) i V1 (5,11 t/ha). Za pravilnije zaključke o uticaju pokrovnih useva na kontrolu korova i produktivnost kokičara u sistemu održive poljoprivrede, potrebno je uzeti u obzir i rezultate istraživanja koja su nastavljena u 2015. i narednim godinama.