Analiza potencijala i stabilnosti osobina kvaliteta KG linija pšenice

Abstract

Izražene klimatske promene predstavljaju ograničavajući faktor biljne proizvodnje. Negativni efekti tih promena dovode do promena u kvalitetu zrna pšenice, usled čega ne dolazi do ispoljavanja genetskog potencijala sorti. Cilj ovog istraživanja je da se ispita potencijal i stabilnost kvaliteta zrna genotipova pšenice, selekcionisanih u Centru za strna žita i razvoj sela Kragujevac. Kao materijal istraživanja korišćeno je 13 perspektivnih genotipova ozime pšenice stvorenih u Kragujevcu i jedna standardna sorta, Pobeda. Poljski ogledi su izvedeni u tokom 2013/2014. i 2014/2015. na tri lokaliteta: Centar za strna žita i razvoj sela u Kragujevcu, Institut za krmno bilje u Kruševcu i Agroinstitut u Somboru. Ogled je postavlјen po potpuno slučajnom blok sistemu, u tri ponavlјanja sa veličinom osnovne parcelice od 5 m2. Nakon žetve, analizirani su sedimentaciona vrednost i sadržaj vlažnog glutena. Prvu eksprimentalnu godinu odlikovala je izuzetno velika količina padavina na sva tri lokaliteta tokom fenofaze klasanje i nalivanje zrna, što je negativno uticalo na kvalitet zrna analiziranih genotipova pšenice. Kao najstabilniji genotipovi za sedimentaciju proteina, sa iznad prosečnim vrednostima, izdvojili su se KG-52/23 i KG-1/6 (33,89 ml; 34,94 ml) i KG-27/6 za sadržaj vlažnog glutena (31,36 %). Genotip KG-52/3, koji je imao visoke interakcijske vrednosti, ostvario je i najveće prosečne vrednosti za obe analizirane osobine kvaliteta zrna. Interakcije genotipa i spoljne sredine je imala najveće učešće u ukupnoj varijaciji za sedimentaciju proteina, dok spolјnoj sredini pripada najveći deo sume kvadrata za sadržaj vlažnog glutena.

Pronounced climate changes are a limiting factor in plant production. The negative effects of those changes, lead to changes in the wheat grains quality, as a result of which the genetic potential of the varieties is not manifested. The goal of this research was to examine the potential and stability of grain quality of wheat genotypes selected at the Centre for Small Grains and Rural Development Kragujevac. As research material, 13 perspective winter wheat genotypes created in Kragujevac and check variety Pobeda were used. Field trials were conducted during 2013/2014 and 2014/2015 in localities: Centre Kragujevac, Institute for Forage Crops Kruševac and Agroinstitute Sombor. The experiment was set up according to a completely random block system, in three replications with a basic plot size of 5 m2. After the harvest, sedimentation value and wet gluten content were analyzed. The first experimental year was distinguished by an extremely high amount of precipitation in all three localities during the ear development and grain feeling phenophases, which negatively affected the quality of the grains of the wheat genotypes analyzed. Genotype KG-52/23 stood out as the most stable for protein sedimentation (33.89 ml; 34.94 ml) and KG-27/6 for wet gluten content (31.36 %). Genotype KG-52/3, which had high interaction values, achieved the highest average values of both analyzed grain quality traits. Interaction genotype-environment had the largest part in the total variation for protein sedimentation, while the largest part of the sum of squares for wet gluten content belongs to the environment.